شرکت ایمن سازان تارنمای ایرانیان

امروزه پیشرفت سریع تکنولوژی تأثیرات عمیقی بر روی تمام جوانب زندگی بشری گذاشته است. این پیشرفت تا حدی است که ابعاد گوناگون زندگی خانواده‌ها نیز دستخوش تغییرات زیادی شده است. به‌عنوان نمونه اکثر خانواده‌ها در سراسر جهان برای کنترل فرزندان خود در محیط خارج از خانواده از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند.

بر اساس آمارهای منتشرشده در انگلستان بیش از 90 درصد از کودکان زیر 16 سال دارای تلفن همراه هستند. در کشورهای دیگر نیز آمارهای تقریباً مشابهی از دسترسی کودکان به این تکنولوژی فراگیر وجود دارد. در ایران، به گفته مجری طرح حمایت از کودکان در فضای مجازی، حدود 66 درصد از کودکان 3-5 سال از تلفن همراه و یا تبلت استفاده می‌کنند.

گفتنی است تلفن همراه مانند هر وسیله دیگری دارای مزایا و معایب خاص خود است که دانستن این موارد می‌تواند کمک بسزایی در استفاده درست از آن داشته باشد. به‌خصوص در مواردی که کاربران آن را گروه سنی زیر 16 تشکیل دهد. در این گروه سنی با توجه به شرایط سنی حساس کاربر، توجه والدین به نحوه استفاده کودکان از تلفن همراه و فضای مجازی امری اجتناب‌ناپذیر است.

در واقع می‌توان گفت شرایط و نحوه استفاده از این تکنولوژی فراگیر برای کودکان تا حدی است که اغلب اوقات با بی‌توجهی والدین به آن صدمات جبران‌ناپذیری به روح و روان کودک وارد می‌شود. به‌عنوان نمونه اذیت‌های سایبری ، محتوای نامناسب وب، امکان برقراری تماس افراد غریبه و .... تنها مواردی کوچک از این‌ دست می‌باشند.

در همین راستا والدین باید به طور کامل و اصولی برای مواجه با خطرات و تهدیدات این فضای گسترده خود را آماده کنند.

در مقاله حاضر سعی شده است در دو بخش مجزا با معرفی چند تکنیک مفید، جهت محافظت از کودکان در مقابل معایب اینترنت و تلفن هوشمند به والدین کمک شود.

به همین منظور ، در بخش اول پیشنهادات روانشناسان برای ایجاد آمادگی ذهنی کودکان پیش از ورود به این فضا ارائه شده است و پس از آن در بخش دوم، دستور العمل‌های امنیتی کاربردی که دانستن آن‌ها برای والدین ضروری است در دو قسمت کلی و جزیی (شامل اپلیکیشن‌ها و پیام‌ رسان‌های پرکاربرد) به طور کامل تشریح شده است.

محققان و روانشناسان متعددی بر این باورند که یک کودک و یا نوجوان پیش از استفاده از اینترنت باید بتواند جواب 3 سؤال مهم زیر را درک و به آن پاسخ دهد:

1. مخاطبین مجازی: آیا فرزند شما واقعاً شخص مجازی که در شبکه‌های اجتماعی با وی ارتباط برقرار کرده، را می‌شناسند؟
2. محتوا: آیا محتوای مشاهده شده توسط کودک شما برای سن او مناسب و مجاز است؟
3. رفتار: آیا فرزند شما در محیط‌های مجازی آنلاین اذیت شده و یا کسی را آزار می‌دهد؟

برای بررسی میزان اطلاعات فرزند خود در مورد موارد ذکرشده، بهتر است با کودک در مورد نحوه استفاده دیگر دوستان و همسالان او از تلفن همراه سؤال کنید.

لازم به ذکر است تنها اطلاع کودکان از موارد فوق نمی‌تواند مانع آسیب‌های جدی از فضای مجازی شده و والدین باید در ادامه دستورالعمل‌های جدی و مشخصی برای کودکان تعیین کنند. این دستورالعمل‌ها را می‌توان به دو دسته کلی و جزئی (شامل نحوه استفاده از اپلیکیشن های مشهور و پرکاربرد) تقسیم کرد.

دستورالعمل‌های کلی:

1. برای استفاده از تلفن همراه ساعت مشخصی را تعیین کنید. دقیقاً مانند زمان صرف غذا که تمام خانواده باید از آن پیروی کنند.
2. برای تلفن همراه فرزند خود مکان مشخصی تعیین کنید و یا استفاده از آن را محدود به زمان معینی کنید.
3. با کودکان خود در مورد اذیت‌های سایبری صحبت کنید و به آن‌ها اجازه دهید در صورت به وجود آمدن مشکل، به‌راحتی و بدون ترس آن را با شما در میان بگذارند.
4. به کودکان خود هشدار دهید که اذیت کردن دیگران در این فضا می‌تواند برای آن‌ها عواقب بدی در پی داشته باشد.
5. به‌طور جدی و کامل فرزندان خود را در مورد به اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی خود و خانواده آگاه کنید. این اطلاعات که شامل نام، تلفن، آدرس و ... می‌باشد نباید به‌طور عمومی و در فضای اینترنت منتشرشده و یا برای غریبه‌ها ارسال شود.

بسیاری از اپلیکیشن ها به‌خصوص بازی‌ها برای ارایه محتوا و گزینه‌های بیشتر در بازی، از کاربر درخواست پول می‌کنند. کودکان شما باید بدانند که اولاً اجازه پرداخت از سوی شما وجود دارد یا خیر و دوم اینکه در صورت عدم اجازه از سوی شما و پرداخت پنهانی تنبیه خواهند شد.

دستورالعمل‌های امنیتی مرتبط با اپلیکیشن های مشهور:

قبل از هر چیز به این نکته توجه داشته باشید که بسیاری از اپلیکیشن ها مانند فیس‌بوک و اسنپ چت شرط سنی بالای 13 را برای ارائه خدمات خود به کاربر در نظر گرفته‌اند. با این وجود کودکان برای استفاده از خدمات، سن خود را به دروغ ثبت می‌کنند.

اگر کودک شما نیز ازاین‌گونه برنامه‌ها استفاده می‌کند به‌کارگیری نکات زیر بسیار ضروری است:

اسنپ چت

1. فرزندان خود را دنبال و یا به‌اصطلاح Follow کنید تا بتوانید فهرست دوستانش را نظارت کنید.
2. بخش تنظیمات را به‌گونه‌ای مدیریت کنید که فرزند شما بتواند تنها از طرف دوستان خود عکس دریافت کند.

فیس‌بوک

1. تنظیمات حریم خصوصی را مدیریت کنید.
2. می‌توانید نوع اشتراک مطالب و محتوای کاربر را ازحالت عمومی به خصوصی و فقط برای دسترسی فهرست دوستان تغییر دهید.
3. کودکان باید بدانند هیچ کنترلی روی کسانی که اطلاعات پست شده آن‌ها را به اشتراک می‌گذارند نخواهند داشت.
4. فهرست دوستان و پیام‌های آن‌ها را به‌طور مرتب چک و بررسی کنید.

اینستاگرام

دقت کنید حساب کاربری فرزند شما در حالت خصوصی و یا Private باشد.

یوتیوب

گوگل برای امنیت بیشتر کاربران نسخه کودک اپلیکیشن یوتیوب را برای دستگاه‌های اندروید و آیفون منتشر کرده است. این اپلیکیشن با الگوریتم مخصوص خود محتوای نامناسب را برای کودکان فیلتر می‌کند. توصیه می‌شود والدین، برای فرزندان خود از این نسخه استفاده کنند.

دستورالعمل‌های امنیتی مرتبط با سیستم‌عامل‌ها:

کنترل والدین بر روی آیفون و آیپد

1. برای دسترسی به این ویژگی کافی است در بخش تنظیمات آیفون و یا آیپد گزینه محدودیت‌ها یا Restrictions را بیابید.
2. این گزینه به‌طور پیش‌فرض غیرفعال است و کافی است در ابتدا آن را فعال کنید.

• در این مرحله از شما درخواست می‌شود، یک رمز عبور تعیین کنید تا کودک نتواند به‌راحتی تنظیمات شما را تغییر دهد. (مانند تصویر)

• در فهرست مشاهده شده می‌توانید گزینه‌های نامناسب برای فرزند خود را غیرفعال کنید.

کنترل والدین در ویندوز 10

مایکروسافت برای تضمین امنیت در ویندوز امکانی فراهم کرده است که از طریق آن می‌توانید برای فرزند خود حساب کاربری مخصوص و جداگانه بسازید. برای این کار باید مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

• به بخش تنظیمات رفته و گزینه Account را انتخاب کنید.
• در صفحه ظاهرشده، ستون سمت چپ گزینه Family & Other people و بعد از آن در سمت چپ a familyAdd را انتخاب کنید.(مانند تصویر)

• بعد از انتخاب، صفحه جدیدی باز شده که دارای دو گزینه Add a child برای کودکان و Add An adult برای بزرگ‌سالان است. با انتخاب گزینه اول لینکی آبی‌رنگ فعال می‌شود که اعلام می‌کند کودکی که قصد ساختن حساب کاربری برای او را دارید، آدرس ایمیل ندارد.
• با کلیک بر روی لینک آبی‌رنگ از شما خواسته می‌شود با ارائه اطلاعات لازم، یک آدرس ایمیل برای فرزند خود بسازید. در صفحه بعد نیز برای اجازه ارسال تبلیغات برای فرزندتان سؤال می‌شود که پیشنهاد ما به شما در این قسمت آن است که دو گزینه را تیک نزده رها کنید و گزینه Next را انتخاب کنید. (مانند تصویر)

• در این مرحله یک حساب کاربری جدید برای فرزند شما ساخته‌شده است. برای دسترسی به آن کافی است از طریق زیر حساب جدید را یافته روی آن کلیک کرده و گزینه Allow را انتخاب کنید.

Setting>Accounts>Family & other Users

 با این کار حساب کاربری فرزند شما فعال‌شده و او با واردکردن ID و یا شناسه مربوطه می‌تواند وارد سیستم شود.

 گفتنی است این اقدام کمک بسیاری در ایجاد محدودیت استفاده کاربر که در اینجا فرزند شما تعریف‌شده، خواهد کرد.

• شما می‌توانید با کلیک روی Manage family settings online که در پایین New account قرار گرفته است به صفحه‌ای در مایکروسافت هدایت شوید و حساب‌های کاربری اعضای خانواده خود را مشاهده کنید.
• در سمت راست هر یک از اعضا فهرستی قرار دارد که تمام گزینه‌های اعمال محدودیت ازجمله اقدامات اخیر و یا زمان فعال بودن صفحه و موارد امنیتی دیگر قابل‌تغییر خواهد بود. (مانند تصویر)

نتیجه:

در نهایت با وجود همه موارد ذکر شده، اپلیکیشن‌های مختلف دیگری نیز وجود دارند که با دریافت هزینه از شما می‌توانند روی فعالیت‌های اینترنتی و استفاده از تلفن هوشمند فرزند شما اقدامات نظارتی و امنیتی خوبی داشته باشند. در تکمیل این موارد، آموزش صحیح و صحبت کردن با فرزندان درباره مزایا و معایب فضای مجازی و استفاده درست از دستگاه‌های هوشمند نیز می‌تواند از آن‌ها در مقابل خطرات این فضا جلوگیری کند.

منابع:

1. وبگاه : Covenanteyes

2.وبگاه :Tigermobile

3. وبگاه : Techadvisor

4. وبگاه : عصر ایران